O rasie

Pochodzenie
W różnych źródłach możemy znaleźć różne teorie dotyczące kraju pochodzenia dalmatyńczyka. Wszystkie natomiast są zgodne że były to okolice o ciepłym klimacie o czym świadczyć ma przystosowanie tej rasy do wysokich temperatur- bardzo krótka sierść, ciepłolubność i dobre znoszenie wysokich temperatur.

Najbardziej prawdopodobne jest to że protoplaści dzisiejszych dalmatyńczyków wywodzą się z Egiptu lub Indii. Za pierwszym krajem przemawia fakt odkrycia podczas prac archeologicznych płaskorzeźb, fresków i figurek terakotowych przedstawiających podobnie cętkowane psy.  Oprócz tego w zapiskach pisarzy greckich i rzymskich są wzmianki o psach myśliwskich cętkowanych na białym tle sierści.

Zwolennicy teorii o Indiach jako kolebce dalmatyńczyka cytują Arystotelesa (IV w p.n.e) który wspomina o występującej w Indiach odmianie psa myśliwskiego zwanego psem tygrysim (określenie to jest niestety błędne gdyż myli umaszczenie cętkowanego lamparta z pręgowanym tygrysem). Niemniej jest to  błąd który w języku kynologicznym jest  dość często powielany (np. maść dropiata była zwana po niemiecku getigerte lub Tiger).
Jeszcze w starożytności z Indii psy zostały sprowadzone na Bałkany (szczególnie do Dalmacji - uważanej dzisiaj za ojczyznę dalmatyńczyka). Dokonali tego prawdopodobnie cyganie wykorzystujący dalmatyńczyki do polowania na ptaki.
Na podstawie tych informacji można przypuszczać, że rasa powstała w Indiach skąd przewędrowała w czasach starożytnych do Egiptu a później do Grecji i Rzymu. Niezależnie od tego psy zawędrowały na Bałkany gdzie później znalazły się również te przywiezione przez greków i rzymian z Egiptu. Dzisiejsze dalmatyńczyki są więc potomkami zarówno psów indyjskich jak też egipskich.

Rozwój i użytkowość rasy
Od początku wyodrębnienia rasy, dalmatyńczyk uznawany był za psa myśliwskiego. Zarówno w starożytności jak też w średniowieczu używany był do naganiania zwierzyny myśliwym w czasie polowań. Od XVI wieku był używany przez Turków jako pies bojowy w czasie wypraw wojennych podczas podbojów krajów bałkańskich. Dwie pary dalmatyńczyków zostały trofeum wojennym czeskiego dworzanina u króla Ludwika Jagiellończyka i stały się podstawą czeskiej hodowli psów zwanych wtedy tureckimi. Ciekawostką jest że 26 psów tej rasy  wchodziło w skład zdobyczy Jana III Sobieskiego w czasie odsieczy wiedeńskiej w 1683r.
Od przełomu XVII i XVIII wieku dalmatyńczyki (pod różnymi nazwami lecz spójne eksterierowo) pojawiły się w zachodniej Europie, zwłaszcza we Francji i Anglii. Bardzo duże zasługi w hodowli dalmatyńczyków mają bezsprzecznie anglicy, którzy od połowy XVIII wieku intensywnie rozwijali hodowlę używając również psów przywożonych przez urzędników kolonialnych bezpośrednio z Indii.
Od połowy XVIII wieku popularność rasy rosła w krajach zachodnioeuropejskich a od XIX wieku także w Stanach Zjednoczonych. Równocześnie zmienił się sposób wykorzystania dalmatyńczyka z psa typowo gończego/myśliwskiego na obronnego.  Wraz z rozwojem możliwości podróży dalmatyńczyk zaczął być ceniony jako stróż i obrońca podróżnych przeciw napadom rabunkowym. Powozom konnym towarzyszyło zwykle kilka psów tej rasy biegnąc obok lub pomiędzy tylnymi kołami pojazdów. W tym okresie w użycie weszła nazwa psów koczowych lub karetowych.

Postęp cywilizacyjny stopniowo wyparł użycie zaprzęgów jako środka lokomocji- dalmatyńczyki straciły więc swoją obronną funkcję. Ze względu na wyjątkowo dekoracyjne i efektowne umaszczenie zaczęły być używane wyłącznie jako psy do towarzystwa. Początkowo w wycieczkach konnych, później  jako psy salonowe.

Wygląd
Dalmatyńczyka powinna charakteryzować konstytucja sucha i lekka. Cechuje się ona szybką przemianą materii (dzięki dużej pojemności płuc oraz wysokiej sprawności układu krążenia i narządów wydalniczych). Tkanka łączna powinna być słabo rozwinięta, skóra cienka, budowa ciała lekka ale zarazem silna. Typ budowy ciała i kondycję dalmatyńczyka można porównać do obrazu koni czystej krwi arabskiej.
Dalmatyńczyk jest psem długonogim o sylwetce zbliżonej kształtem do wydłużonego prostokąta. Sierść jest bardzo krótka (osobniki z dłużą sierścią powinny być eliminowane z hodowli), gęsta, twarda i gładka. Na czystobiałym tle występują cętki okrągławe w kształcie o średnicy 2-4cm (na kończynach, głowie, ogonie są odpowiednio mniejsze). Kolor cętek brązowy (wątrobiany, czekoladowy) lub czarny przy czym u jednego osobnika może wystąpić tylko jeden z tych dwóch kolorów. Umaszczenie jest najbardziej charakterystyczną cechą dalmatyńczyków, silnie dziedziczoną i niezmienną od stuleci.
Niedopuszczalne są jakiekolwiek wady budowy, duże jednobarwne plamy, tzw."monokl" czyli plama dookoła oka, odcień cytrynowy plamek (czyli bardzo jasnobrązowy), niebieskie oczy, braki w pigmentacji nosa.

Bardziej dociekliwych zachęcamy do zapoznania się z wzorcem rasy wg. FCI.

Psychika
Dalmatyńczyk ma charakter sangwinistyczny tj. podobnie szybko reaguje na bodźce pobudzające i hamujące. Ma bardzo żywe usposobienie, lubi być w centrum uwagi. Zazwyczaj jest łagodny zarówno do ludzi jak i innych zwierząt zwłaszcza z najbliższego otoczenia. Przy właściwym traktowaniu jest bardzo oddany rodzinie. W chwili zagrożenia reaguje spontanicznie i wykazuje dużą odwagę w obronie własnej, członków rodziny i terytorium, broniąc ich nawet przed dużo silniejszym i większym przeciwnikiem.
Chętnie i szybko uczy się nowych umiejętności lecz wymaga stałego zainteresowania i dużego urozmaicenia treningów gdyż szybko się nudzi.  W postępowaniu z dalmatyńczykiem trzeba wykazać się bardzo dużą konsekwencją nie tylko podczas szkolenia ale przede wszystkim w życiu codziennym.


/na podstawie artykułu Edwarda Frankiewicza- czasopismo "Pies" Nr 5 (179) 1982r/